Standard nr 8 – Obszar pracy z dziećmi – komunikacja, która rozwija.
1 stycznia 2026 r. w całej Polsce zaczynają obowiązywać jednolite standardy opieki nad dziećmi do lat 3. Celem zmian jest podniesienie jakości wsparcia w żłobkach, klubach dziecięcych i u dziennych opiekunów – tak, aby codzienna praktyka była spójna, mierzalna i przyjazna dzieciom oraz rodzinom.
W tym artykule przedstawiamy Standard 8 – Obszar pracy z dziećmi, który skupia się na budowaniu gotowości i umiejętności porozumiewania się najmłodszych.
O co chodzi w Standardzie 8?
Standard 8 porządkuje to, co w relacji z małym dzieckiem najważniejsze: mówienie, słuchanie i wspólne tworzenie języka. Każda placówka ma obowiązek wpisać do Planu opiekuńczo-wychowawczo-edukacyjnego (Plan OWE) konkretne rozwiązania, które wspierają komunikację adekwatnie do wieku i możliwości dziecka.
Wskazówki metodyczne w Planie OWE
W Planie OWE muszą znaleźć się zasady pracy personelu, które rozwijają u dzieci:
– mówienie – jak mówić do dzieci,
– słuchanie – jak aktywnie słuchać dzieci,
– słownictwo – jak systematycznie je wzbogacać.
Przykładowe praktyki dla personelu:
– dostosowywanie złożoności wypowiedzi do poziomu dziecka, bez infantylizowania;
– uważne obserwowanie i reagowanie na komunikaty werbalne i niewerbalne;
– zadawanie pytań otwartych i zamkniętych oraz pytań rozszerzających;
– dawanie dziecku czasu na odpowiedź przed kolejnym pytaniem lub komentarzem;
– stosowanie różnych form wypowiedzi (pytania, twierdzenia, wykrzyknienia);
– wyjaśnianie zjawisk w prosty, zrozumiały sposób;
– świadome rozszerzanie języka: nazywanie przedmiotów, czynności, uczuć i funkcji;
– mówienie pełnymi, lecz krótkimi zdaniami i wyraźna artykulacja;
– rozwijanie rozmów, które dłużej utrzymują uwagę dziecka – także o jego doświadczeniach;
– modelowanie głosu, by wzmacniać zaangażowanie;
– częste wspólne czytanie i oglądanie ilustracji;
– zachęcanie podczas czytania do przewracania kartek, zadawania i odpowiadania na pytania, podążania za rymami;
– pokazywanie i opisywanie ilustracji oraz rozmowa o treści;
– stwarzanie okazji do samodzielnego oglądania książek;
– opowiadanie historii i bajek;
– objaśnianie znaczeń nowych słów z pomocą gestów i mimiki;
– w kontakcie z dziećmi niemówiącymi lub zaczynającymi mówić – uproszczone, lecz nie „dziecinne” sformułowania i krótkie zdania.
Obowiązkowe aktywności w Planie OWE
Plan OWE ma uwzględniać działania sprzyjające:
– rozmowom z dziećmi,
– komunikowaniu się dzieci między sobą i z personelem,
– aktywnemu udziałowi w czytaniu oraz słuchaniu tekstów i utworów.
Przykładowe aktywności do realizacji na co dzień:
– częste rozmowy o tym, co dziecko widzi, robi i czuje;
– dialogi z użyciem pacynek i pluszaków;
– obecność dorosłego, gdy dzieci coś między sobą ustalają;
– podchwytywanie tematów, które są akurat w centrum uwagi dziecka;
– zabawy wspierające komunikację rówieśniczą (np. „telefon”, „przyjęcie”, „dom”);
– towarzyszenie w zabawie i komentowanie działań dziecka;
– dopytywanie o potrzeby podczas jedzenia czy korzystania z toalety;
– zachęcanie do aktywnego uczestnictwa we wspólnym czytaniu i słuchaniu;
– codzienne rytuały: ulubione książki, rymowanki, zabawy muzyczno-ruchowe
– opowiadanie książek z obrazkami („Pokaż, gdzie jest…”).
Co to oznacza dla placówek od 2026 roku?
1. Aktualizacja dokumentacji.
Każda placówka powinna zrewidować Plan OWE i dopisać do niego wymagane wskazówki oraz aktywności z obszaru komunikacji.
2. Jednolite praktyki w zespole.
Zalecane są krótkie szkolenia wewnętrzne i hospitacje koleżeńskie, aby wszyscy pracowali zgodnie ze standardem.
3. Dostęp do materiałów.
Warto zaplanować stały dostęp do książeczek kartonowych, pacyn, rekwizytów językowych oraz kącika cichego czytania.
4. Monitorowanie postępów.
Proste narzędzia (np. arkusze obserwacji) pomogą śledzić rozwój komunikacji: reagowanie na imię, inicjowanie kontaktu, rozumienie poleceń, zasób słów.
5. Współpraca z rodzicami.
Placówka przekazuje rodzicom krótkie „przepisy dnia”: co czytamy, o czym rozmawiamy i jak ćwiczyć to w domu.
Dlaczego Standard 8 jest kluczowy?
– Wspiera rozwój językowy i społeczny, samoregulację i koncentrację.
– Zmniejsza liczbę sytuacji trudnych, bo dziecko potrafi wyrazić potrzeby.
– Buduje bezpieczną więź i poczucie sprawczości – fundament dalszej edukacji.
Jak przygotować się przed 1 stycznia 2026?
– Przeprowadź przegląd Planów OWE i dopisz brakujące elementy 8.1 i 8.2.
– Zaplanuj mini-szkolenie zespołu (np. mówienie vs. słuchanie, pytania otwarte).
– Uporządkuj biblioteczkę i wprowadź codzienny rytuał czytania.
– Ustal wskaźniki obserwacji (2–3 na grupę) i sposób krótkiego dokumentowania.
– Przygotuj informację dla rodziców: jak wspierać komunikację w domu.
Podsumowanie
Standard 8 wchodzący w życie 1 stycznia 2026 r. sprawia, że rozmowa z dzieckiem — dotąd często intuicyjna — staje się świadomą, zaplanowaną i opisaną w dokumentach praktyką. To inwestycja w rozwój językowy, emocjonalny i społeczny najmłodszych, a także w spójność działań całego zespołu. Teraz czas na ostatnie przygotowania – tak, aby od nowego roku każde dziecko w Polsce mogło doświadczać dobrej, uważnej i rozwijającej komunikacji każdego dnia.
Szczegółowe informacje na temat tego standardu znajdziesz tutaj 👇